چاپ        ارسال به دوست

قدیمی ترین ابگیر جهان

قدیمی ترین ابگیر جهان

در سال ۱۹۹۶ میلادی قطب نوردان روسیه دریاچه «واستوک» را در قطب کشف کردند. چرا تا قبل از آن هیچ کس چیزی در باره آن نمی دانست؟ علت آن است که ضخامت یخی که این دریاچه را پوشانده حدود ۴ کیلومتر است. یخ ها ۱۵-۱۴ میلیون سال پیش آن را پوشاندند و از آن زمان تا کنون، « واستوک» در انزوای کامل قرار دارد. ارگانیزم هایی که در آن می زیستند می بایست خود را با شرایط جدید وفق می دادند و یا از بین می رفتند. قابل درک است که به احتمال زیاد از باکتری ها و ساده ترین جلبک ها صحبت می شود. اما چه کسی می داند ، شاید در آب کهن سالترین دریاچه جهان اثرات ارگانیزم های عالی تر کشف شود؟ این پژوهش ها از این نظر با توجه زیاد روبرو می شود که شرایط دریاچه زیر یخی به شرایط دریاها و اقیانوس های دیگر سیارات منظومه شمسی نزدیک است. سرگی بولات رئیس آزمایشگاه زیست شناسی منطقه ای انستیتوی فیزیک هسته ای پطربورگ در اینباره گفت: ۱۴ میلیون سال پیش، «واستوک» مانند هر دریای دیگری بود. در آن موجودات زنده وجود داشتند. بتدریج دریاچه با یخ پوشانده شد و اکسیژن نتوانست وارد جو شود و در آب جمع شد. مهمترین عاملی که می تواند دلیل وفق یابی موجودات زنده « واستوک» باشد – سطح بالای اکسیژن در آب است. اگر در آن موجود زنده ای وجود داشته باشد، باید خیلی غیر عادی باشد. کلا اولین ارگانیزم هایی که در کره زمین شکل گرفتند، باکتری ها بودند. زندگی آنها در شرایط فقدان اکسیژن آغاز شد. بتدریج آنها خود را با محیط زمینی اکسیژن دار وفق دادند. ولی آیا آنها توانستند خود را با شرایطی که سطح اکسیژن در آب خیلی بالاست وفق بدهند؟ ما هنوز جواب این سوال را نمی دانیم. کشفی که در آینده نزدیک در انتظار ماست ، این راز را آشکار خواهد ساخت. تأیید وجود زندگی در « واستوک» دورنمای علمی خوبی برای دانشمندان خواهد بود. زیرا این دریاچه – تنها دریاچه روی زمین از نوع اقیانوس های موجود در « اروپا» و « هانیمد» – قمرهای مشتری و زحل هستند. یعنی اگر موجود زنده ای در « واستوک» باشد، پس در این سیارات دور هم می تواند وجود داشته باشد. ایستگاه روسی قطب به نام «واستوک» بر سطح این دریاچه برپاست که یکی از نامناسب ترین جاهای جهان برای زندگی است. دمای متوسط در آنجا منهای ۵۵ است که گاهی به منهای ۸۰ درجه هم می رسد. دوره فعال حفاری در آنجا از ماه دسامبر تا ژانویه ادامه می یابد. طی این مدت چند گروه علمی در ایستگاه «واستوک» مستقر می شوند. هر یک از گروه ها یکماه کار می کند و سپس گروه دیگر جای آن را می گیرد. در زمان پژوهش ها ، دانشمندان در بلوک مسکونی زیر لایه دو متری برف زندگی می کنند. یوری چِتوِریاکوف عضو مأموریت علمی که یکماه پیش از « واستوک» برگشت در مصاحبه با صدای روسیه گفت: احساس نمی شود که شخص در یک جای غیر عادی و یا سیاره دیگری قرار دارد. در بلوک مسکونی، هوا گرم است. خیلی سریع می توان عادت کرد. تنها مشکل نبود پنجره است. در واقع کار در آنجا از نقطه نظر شرایط آب و هوایی چندان مشکل نیست. اکثر مواقع ما در بلوک مسکونی هستیم که تمام تجهیزات و دستگاه های ضروری و تمام وسایل ضروری برای زندگی در آنجا وجود دارد. در قطب مغازه ای وجود ندارد که بتوان برای خرید چیزی که کافی نیست به آنجا رفت. برای سفر به ایستگاه « واستوک» باید خیلی جدی آماده شد تا یکدفعه در ایستگاه معلوم شود که چیزی فراموش شده است. بیشتر اوقات به پردازش نتایج و آماده شدن برای آزمایشات بعدی سپری می شود. تمام این کارها را در داخل ایستگاه انجام می دهیم. حداکثر فقط یکساعت در خارج از ایستگاه قرار داریم. کارهای علمی در بیرون چندان زیاد نیست. به گفته یوری چِتوریاکوف، دمای منهای ۸۰ فرق چندانی با دمای منهای ۵۰-۴۰ ندارد. چند دقیقه پس از قرار داشتن در هوای آزاد حتی با وجود لباس ویژه، سرما به مغز استخوان نفوذ می کند. اما کار اصلی – حفاری چاه در یخی به ضخامت تقریبا ۴ کیلومتر از داخل بلوک زیر برف انجام می شود. در حال حاضر، حفاران باید کمتر از ۵۰ متر دیگر را تا رسیدن به کهن سالترین دریاچه جهان حفر کنند. متخصصان قصد دارند ژانویه سال آینده این کار را انجام بدهند. پس از آن جهانیان خواهند دانست آیا در چنین شرایط فوق العاده ای مانند دریاچه «واستوک» موجود زنده باقی مانده است که به معنای وجود موجود زنده در قمرهای مشتری و زحل نیز خواهد بود.


١٦:١٧ - 1394/04/31    /    شماره : ١٦    /    تعداد نمایش : ٣٤٩٥